Απάτη. Οι Anna Kowal και Grzegorz Przekota στην έρευνα τους VAT efficiency a discussion on the VAT system in the European Union, Sustainability 2021(13, 4768), συμπεραίνουν ότι, ένα φορολογικό σύστημα με μικρό αριθμό μειωμένων συντελεστών, και κατά προτίμηση με έναν σχετικά χαμηλό κανονικό συντελεστή, είναι το σύστημα λιγότερο επιρρεπές στη φορολογία απάτη. Ένα τέτοιο σύστημα είναι εύκολο να ελεγχθεί, και ταυτόχρονα, η τάση για φορολογική απάτη είναι σίγουρα χαμηλότερη από ό,τι σε συστήματα με υψηλές βασικές τιμές, πολυάριθμες εκπτώσεις και απαλλαγές και μεγάλη διαφορά μεταξύ του βασικού και των μειωμένων συντελεστών.

Την τελευταία δεκαετία σημειώθηκε σημαντική εντατικοποίηση, στην Ευρώπη, των νομοθετικών και των διοικητικών μέτρων για την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης. Όμως, η μελέτη του νομοθετικού πλαισίου ΦΠΑ δείχνει ότι, τα μέτρα αυτά παρανοούν το φαινόμενο της φορολογικής απάτης και επικεντρώνονται στην απώλεια των φορολογικών εσόδων λόγω της απάτης και όχι στην αντιμετώπιση της ίδιας της απάτης, υποστηρίζει στο άρθρο της, η Rita de la Feria, Tax fraud and the rule of law, Oxford University Centre for Busineess Taxation, WP 18/02.

Οι Joel Slemrod και Tejaswi Velayudhan μελετούν στο άρθρο τους The VAT at 100: A Retrospective Survey and Agenda for Future Research, Public Finance Review 2022, Vol. 50(1) 4–32, τη σημαντική πρόοδο των τελευταίων χρόνων στην τεκμηρίωση του τρόπου λειτουργίας των ΦΠΑ, στη διάγνωση της φοροδιαφυγής και απάτης και στη μεθοδολογία για την αντιμετώπισή τους — μέσω της αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών και των φορολογικών δεδομένων.

Περιβάλλον. Η Stefanie Geringer στο άρθρο της, The EU VAT rate reform 2022 from an environmental policy perspective (2023) EC Tax Review 32 (1) pp. 16 – 25, υποστηρίζει ότι η αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα των μειώσεων των συντελεστών ΦΠΑ ως μέσου προώθησης της πράσινης κατανάλωσης είναι εξαιρετικά αμφίβολη. Κατά τη συγγραφέα, οι δημόσιες επενδύσεις, η άμεση οικονομική βοήθεια, τα ρυθμιστικά και τα στοχευμένα φορολογικά μέτρα είναι καταλληλότερα μέτρα για την προώθηση της πράσινης κατανάλωσης.

Προοδευτικότητα του φόρου. Στην εργασία τους, Designing a progressive VAT, IMF WP/24/78, οι Rita de la Feria και Artur Swistak τεκμηριώνουν ότι η «παραδοσιακή προσέγγιση» για την αντιμετώπιση της μη προοδευτικότητας του ΦΠΑ -μέσω της εισαγωγής εξαιρέσεων από τη βάση ΦΠΑ- είναι εσφαλμένη και αναποτελεσματική. Οι ερευνητές προτείνουν έναν προοδευτικό ΦΠΑ, όπου ο φόρος καταβάλλεται στην κατανάλωση και επιστρέφει σε νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα σε πραγματικό χρόνο, τη στιγμή της συναλλαγής.

VIDA. Στις 2 Δεκεμβρίου 2024, δημοσιοποιήθηκε η έκθεση ΦΠΑ μετά το ViDA που εκπονήθηκε από το VAT Expert Group (VEG) κατόπιν αιτήματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παρουσιάζει τον οδικό χάρτη για ένα μελλοντικό σύστημα ΦΠΑ που αξιοποιεί την ψηφιοποίηση, απλοποιεί τη συμμόρφωση, προστατεύει τα έσοδα από τον ΦΠΑ και υποστηρίζει τους στόχους βιωσιμότητας της ΕΕ.