Οι εργασίες  της 28ης Συνδιάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα COP 28, που έγινε στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα από τις 30 Νοεμβρίου μέχρι 12 Δεκεμβρίου και συμμετείχαν 200 κράτη, έπεισαν την παγκόσμια κοινότητα να προχωρήσει στη δραστική μείωση της χρήσης των ορυκτών καυσίμων. Πέρα από τις πανηγυρικές δηλώσεις του Προέδρου της Συνδιάσκεψης Σουλτάνου Αλ Τζαμπέρ για τη συμφωνία που επιτεύχθηκε, οι δηλώσεις της Γενικής Διευθύντριας του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα είναι εκείνες που θέτουν την αναγκαιότητα ύπαρξης εργαλείων που θα χρηματοδοτούν την πράσινη μετάβαση. Η Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα είπε, μεταξύ άλλων, ότι η τιμή του άνθρακα  – όπως διαμορφώνεται μέσω του φόρου άνθρακα ή της εμπορίας των εκπομπών – παρέχει ένα πολύ ισχυρό κίνητρο για στροφή σε επενδύσεις χαμηλών εκπομπών άνθρακα και για στροφή στα πρότυπα κατανάλωσης. Επίσης, η φορολόγηση του άνθρακα επιτρέπει στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να αντιμετωπίσουν την ανισότητα με το, να ανακατευθύνουν τα έσοδα από τη φορολόγηση του άνθρακα στην αντιστάθμιση των οικονομικών συνεπειών που η  πράσινη μετάβαση φέρνει στα ευάλωτα τμήματα του πληθυσμού. Οι δηλώσεις αυτές δίνουν το στίγμα της λειτουργίας των περιβαλλοντικών φόρων.

Δικαιολογητικός λόγος για την εισαγωγή τους στο φορολογικό σύστημα έχει διατυπωθεί, πέραν από την αλλαγή των καταναλωτικών προτύπων και τη στροφή του επενδυτικού ενδιαφέροντος στη φιλοπεριβαλλοντική καινοτομία, και, η φορολογική ελάφρυνση της εργασίας. Αυτή η ελάφρυνση επιτυγχάνεται με τη φορολογική μετατόπιση από την εργασία προς την περιβαλλοντική κατανάλωση, με παράλληλη άρση των δυσμενών για το περιβάλλον επιδοτήσεων. Πετυχημένα παραδείγματα επιβολής περιβαλλοντικών φόρων σε χώρες της Ευρώπης θεωρούνται, ο φόρος στην πλαστική σακούλα στην Ιρλανδία, ο φόρος συσκευασίας ποτών στη Φινλανδία, ο φόρος υγειονομικής ταφής στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο φόρος στο άζωτο στη Σουηδία και το τέλος στη άδεια αλιείας στην Ισλανδία. Το 2021, οι περιβαλλοντικοί φόροι αντιπροσώπευαν το 5,5% του συνόλου των φορολογικών εσόδων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Από αυτά, το 4,3% (ή το 78% των συνολικών εσόδων από τους περιβαλλοντικούς φόρους) είναι οι φόροι στην ενέργεια, το 1% στις μεταφορές (ή το 18% των συνολικών εσόδων) και το 0,2 στη ρύπανση και τους φυσικούς πόρους. Το 2020, το 56% αυτών των φόρων καταβλήθηκε από τα νοικοκυριά. Και, στο χρονικό διάστημα από το 2002 έως το 2019, η φορολογική μετατόπιση από την εργασία στην περιβαλλοντική κατανάλωση ήταν μικρή. Στη χώρα μας, το 2021, το τέλος πλαστικής σακούλας έφερε έσοδα 10,62 εκ. ευρώ και από την 1η Ιανουαρίου 2022, εισπράττεται περιβαλλοντικό τέλος 0,05 ευρώ που επιβάλλεται, χωριστά, στα πλαστικά ποτήρια, στα καπάκια τους και στους περιέκτες τροφίμων μιας χρήσης. Τα έσοδα από το τέλος πλαστικών χρηματοδοτούν το Πράσινο Ταμείο για δράσεις προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος. Ακόμη, από την 1η Ιουνίου 2022 επιβάλλεται τέλος ανακύκλωσης για τα προϊόντα, η συσκευασία των οποίων περιέχει πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC) που αποδίδεται στον Ε.Ο.ΑΝ. για τη χρηματοδότηση δράσεων ανακύκλωσης. Ειδικός φόρος κατανάλωσης επιβάλλεται στη βενζίνη και το φυσικό αέριο και ο νέος φορολογικός νόμος εισάγει το τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση που αντικαθιστά τον φόρο διαμονής. Το νέο τέλος επιβάλλεται από την 1η Ιανουαρίου 2024 σε ξενοδοχεία, σε ενοικιαζόμενα δωμάτια και σε καταλύματα βραχυχρόνιων μισθώσεων. Η εισαγωγή των φόρων αυτών, προκειμένου να είναι επιτυχής, προϋποθέτει σχεδιασμό προσανατολισμένο στη λογική του taxing bads. Δηλαδή, επιβάλλονται προκειμένου να καλύψουν το εκτιμώμενο εξωτερικό περιβαλλοντικό κόστος κατά την έκταση που αυτό δεν καλύπτεται από άλλα οικονομικά εργαλεία. Προϋπόθεση επιτυχίας είναι επίσης η σταδιακή εισαγωγή τους στο φορολογικό σύστημα μιας χώρας ώστε να λειτουργήσουν ως κίνητρα για την ανάπτυξη της πράσινης τεχνολογίας και όχι ως μια ακόμη προσπάθεια να αυξηθεί το συνολικό ύψος της φορολογίας. Η πιο σημαντική όμως προϋπόθεση επιτυχίας είναι η αποδοχή της κοινωνίας. Αυτή επιτυγχάνεται όταν οι περιβαλλοντικοί φόροι προωθούν οικονομική ανάπτυξη που παράγει δίκαια αποτελέσματα για όλους. taxdialog/Σύνταξη